پیش از آنکه به جزییات این مسئله بپردازیم که آیا آیندهی حسابداری در دست هوش مصنوعی است یا خیر، بهتر است با چند نکتهی اولیه در این مورد آشنا شوید. هوش مصنوعی به توانایی هوش ادراکی در ماشینها و نرمافزارها گفته میشود؛ به صورتی که باعث تاثیر مثبت و افزایش بازدهی عملی در بخشهای متفاوت شود. البته هوش مصنوعی مسائل اخلاقی بسیاری را مطرح میکند، چرا که به کمک آن، ماشینها میتوانند مانند انسانها هم فکر کنند و هم یاد بگیرند. ولی شکی نیست که هوش مصنوعی در برخی فرآیندهای تجاری باعث پیشرفت شده است.
هوش مصنوعی یک ابزار کسبوکار است که میتواند باعث رشد تصاعدی در عملکرد تجاری شود. بهویژه در زمینههایی که نیازمند ظرافت، دقت و تصمیمگیری از طریق تجزیه و تحلیل است. با صرفنظر از تدارکات، تحقیق، توسعه، فروش و بازاریابی، بیشترین تأثیر هوش مصنوعی در حسابداری دیده میشود. زمینهای که نیازمند افراد متخصص و با استعداد است. پیش از این، ابزار حسابداری بدون مشکل از پردازش دستی به نرمافزارهای پیچیده و سپس به رایانش ابری تغییر کرده، و حال با چالش هوش مصنوعی مواجه شده است. در ادامه به نکاتی در مورد آیندهی حسابداری و هوش مصنوعی میپردازیم.
پذیرش هوش مصنوعی در تجارت و حسابداری
امروزه کسبوکارها از فناوریهای پیشرفته برای بهینهسازی امور خود استفاده می کنند، و یکی از مهمترین آنها، خدمات حسابداری است. چرا که هوش مصنوعی نتایج مثبتی مانند کاهش قیمت و زمان، افزایش بهرهوری و افزایش دقت به همراه دارد. بهدلیل فواید زیاد هوش مصنوعی، استفاده از آن در امور اداری رو به افزایش است.
یکی از فواید اصلی هوش مصنوعی در حسابداری کمک به رعایت مقررات است، چراکه تمام گردش و پردازش داده بهصورت خودکار انجام میشود. به همین خاطر، تمامی گزارشهای مالیاتی شامل دادههایی است که دقت آنها تضمین شده است. علاوه بر آن، نرم افزارها میتوانند دادههای منابع مختلف را بشناسند و دستهبندی کنند و سپس به سرپرست حسابداری مربوطه ارائه کنند، معنایش این است که هوش مصنوعی قسمت مهم کار را به تنهایی انجام میدهد. برخی وظایف خاص که معمولا حسابدار به آنها میپردازد، مانند پردازش حسابهای پرداختی و مطالبات، کاملا از طریق هوش مصنوعی انجام میشود، که باعث مدیریت مالی بهتر در کسبوکارها میشود.
چگونه هوش مصنوعی باعث حل مشکلات حسابداری میشود؟
یکی از مشکلات اصلی در حسابداری که معمولا کابوس حسابداران است، مغایرت مکرر حسابهای داخلی یک کسبوکار و حسابهای بانکی آن است. با اینکه نرمافزارهای پیشرفته باعث شده است این امور بسیار راحتتر از زمانی باشد که مغایرتگیری بهصورت دستی انجام میشد، خروجی نرمافزار در نهایت وابسته به کیفیت دادهی ورودی است. با هوش مصنوعی، پیشرفت شگرفی در تمام این موارد حاصل شده است. هوش مصنوعی آموخته است که گزارشهای حسابداری و صورتحسابهای بانکی را بخواند و در صورت وجود هرگونه اشتباه، آن را مشخص کند. با کمک هوش مصنوعی، نهتنها فرایند مغایرتگیری هر ماه به موقع انجام میشود، بلکه تراکنشهای جعلی و اشتباه نیز شناسایی میشوند.
یکی از دیگر مشکلات معمول حسابداری هنگامی رخ میدهد که چندین صورتحساب با یک فقره پرداخت تسویه میشوند یا زمانی که پرداخت یک صورتحساب بهصورت اقساط انجام میشود. دستهبندی درآمد و بدهیهای شرکتهای بزرگ که ماهانه با هزاران صورتحساب سر و کار دارند میتواند به رقمهای میلیاردی برسد. اما هوش مصنوعی میتواند ارقام برابر را پیدا کند و پرداختها و صورتحسابها را هماهنگ کند. همین جنبهی هوش مصنوعی بهتنهایی بار سنگینی را از دوش حسابداران برمیدارد.
آیا استفاده از هوش مصنوعی حسابداران را از صحنه حذف میکند؟
پاسخ به این سوال یک «نه» قطعی است و در ادامه به چند دلیل این پاسخ میپردازیم:
یکی از تعهدات روزانهی حسابداران، انجام وظایف تحلیلی اصلی نظیر حسابرسی، رسیدگی به مالیات و ایفای نقش پشتصحنه سازمانی است، با وجود کمشدن نقش انسانی در دنیای امروز در کنار نرمافزارها. البته هوش مصنوعی مطمئنا انواع وظایف تحلیلی فرعی مانند کدگذاری تراکنشها و سایر امور وقتگیر را به تمام و کمال انجام میدهد. بنابراین از مزیتهای هوش مصنوعی این است که حسابداران را قادر میسازد تا صرفا بر روی خدمات مشاورهای و دیگر وظایف مهم تمرکز کنند و ارزششان را در شرکتها بالا میبرد.
حوزهی دیگری که هوش مصنوعی در آن نقش اصلی را بازی میکند رعایت قوانین و سیاستهای شرکتهاست. اما این وظیفهی حسابدار است که از پررنگبودن نقش مهم پردازشهای هوش مصنوعی در فرایند تصمیمگیری، اطمینان حاصل کند.
مهارتهای مورد نیاز حسابداران برای کارکردن با سیستمهای هوشمند
موفقیت حسابداران و حسابرسانی که با هوش مصنوعی کارمیکنند، به داشتن چنین مهارتهایی بستگی دارد:
توانایی روبهروشدن با چالشهای اتوماسیون – در دورهی رواج هوش مصنوعی، ممکن است حسابداران با فرایندهای مورد استفادهی مشتریان مواجه شوند که میتوانند از طریق اتوماسیون بهبود یابند. توانایی پیادهسازی اتوماسیون و بهبود کارایی مشتری و کاهش هزینهها، تمایز اصلی میان حسابداران آینده خواهد بود.
مهارت اولیهی تفسیر دادهها – هر حسابداری باید با مقادیر زیادی از دادهها، فرایندها و سیاستهای سازمانی که بین مشتریان متفاوت است، کار کند. با استفاده از هوش مصنوعی، وظایف زمانبر اصلی حذف خواهند شد، اما حسابداران باید در مدیریت دادهها، تجزیه و تحلیل آماری، احتمال، و استدلال استقراضی مهارت داشته باشند.
شناخت هوش مصنوعی در کسبوکار و حسابداری
در حال حاضر، هوش مصنوعی بر بازاریابی بسیار تأثیر گذاشته است و در آینده نیز تغییرات شگرفی در بخش کسبوکار و حسابداری به وجود خواهد آورد، از جمله افزایش قابل توجه بهرهوری و کاهش هزینهها. این مسئله جدا از بالابردن میزان دقتی است که با کمک هوش مصنوعی در کنار هر کار دستیای، به وجود میآید.
حتی اگر حسابداران واجد شرایط و آموزش دیده باشند، ممکن است اشتباهاتی مرتکب شوند، هر چند که احتمال بروز چنین اشتباهاتی کم باشد. اما کامپیوترهای مجهز به هوش مصنوعی میتوانند وظایف مالی را با دقت و صحت تمام انجام دهند و در نتیجه، نسبت به همتایان انسانی خود مورد اعتمادترند.
اگر مسیر حسابداری شرکتی و هوش مصنوعی با هم یکی بشود، مطمئنا آیندهی بهتر و پیشرفتهتری پیش رو خواهیم داشت.